Belirti
Belirti, sağlık alanında hastanın kendisi tarafından fark edilebilen, bir hastalığın ya da normal olmayan bir etken yüzünden vücut işlevlerinde ya da duygularında anormal hallerin olma durumudur. Buna semptom adı da verilir. Belirti hastalar tarafından fark edilse bile, direkt olarak ölçümünün yapılamadığını söyleyebiliriz. Tıp alanında hastalıkların tanısında kullanılan etkenler belirti ve bulgudur.
Ancak belirti sadece hastanın yaşadığı bir olgudur. Bu nedenle tıp alanında belirti ve bulgu birbirinden ayrı kavramlardır. Bir hastalığın belirtisi hasta tarafından fark edilir, örneğin karıncalanma hissi gibi. Bulgu ise dışarıdan bakıldığında başkalarının da fark edebildiği bir durumdur. Örneğin ciltteki kızarıklık gibi.
Belirti aynı bulgu gibi genellikle karakteristik olmaz. Bunlar türlü kombinasyonlar şeklinde belli rahatsızlıkların tanıları için kullanılır. Aynı zamanda doktorlara tanı aralığını daraltmakta yardımcı olur. Belirti bazı hallerde hastalıkların dışındaki fizyolojik durumların tanılanması içinde kullanılabilir. Buna en güzel örnek hamilelik belirtileri şeklinde olabilir. Bu durumda hamileliğin vücuttaki yansımaları yani hamile olmanın belirtileri anlaşılır.
Belirti türleri
Belirti kronik şekilde, tekrarlayan şekilde ya da remisyon tarzında ortaya çıkabilir. Bazı hallerde asemptomatik koşullarda oluşabilir. Kronik karın ağrısı, sürekli baş ağrısı, enfeksiyon, yüksek tansiyon gibi belirtiler bunlara örnek verilebilir.
Vücuttaki hastalığın sistemik etkileri sonucunda yapısal ya da genel belirti şeklinde ortaya çıkabilir. Bunlar arasında ateş, halsizlik, kilo kaybı, iştahsızlık, yorgunluk gibi belirtiler vardır. Bunlar vücut genelini etkileyebileceği gibi, belli bir bölgeyi ya da organı da etkileyerek oluşabilir.
Hastanın doktora gittiğinde baş ağrısı gibi şikâyetlerini, belirtileri anlatması hastalığın ilk şüphelerini ortaya koyar. Bu belirtilerin bir kısmı doktoru tanıya götüren belirtiler arasındadır. Bu tür belirtiler cardinal symtom olarak tanımlanır.
Belirti bazen karakteristik olmayan şekilde ortaya çıkabilir. Bunlar hastalık sürecini işaret etmediği gibi vücutta kendi kendine oluşmuş belirtilerdir. Halsizlik buna örnek verilebilir. Bu belirti pek çok hastalığı işaret edebilir. Bazen zihinsel şekilde ortaya çıkabilir. Aynı zamanda birincil, ikincil şekilde oluşabilir. Bzı hallerde ise gün sonunda çalışmayla oluşan normal bir vücut tepkisi de olabilir. Yani bir hastalığı işaret etmeyebilir.
Belirti türleri arasında pozitif ve negatif olanlarda vardır. Özellikle akıl hastalıklarında belirti negatif ve pozitif olarak açığa çıkabilir. Pozitif olanlar vücudun normal fonksiyonlardaki fazlalık ya da bozukluğu ifade edebilir. Hastaların garip davranışları, halüsinasyonları bunlara örnek olabilir. Negatif olanlar vücuttaki normal fonksiyonlardaki azalmayı ya da kaybolmayı ifade eder. Bunlar kişinin normal fonksiyonlarının kaybolmasını işaret eder. Dikkat kontrolü, duyarsızlık, sosyal açıdan çekinme gibi belirtiler bunlara örnektir.
Belirtilerin bir kısmı geniş bir aralıkta etkili olabilir. Diğerleri hastalıkların belirli dönemlerinde ortaya çıkar. Bazı belirtilerde hastanın ya da doktorun yanılmasına neden olabilir. Yani gerçek hastalığı işaret etmeyen, başka hastalıkları düşündürebilen belirtiler olabilir. Örneğin kaslardaki ağrılar, karın ağrısı bu tür bir belirti olarak görülebilir.
19.01.2024 15:25:29
Belirti ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
