İnce bağırsaklarda meydana gelen Çölyak hastalığı, bir emilim bozukluğu rahatsızlığıdır. Hastalık, ince bağırsaklarda gıdaların emilimini sağlayan villus yapısının bozulması ile ortaya çıkar. Bu durum, tüketilen besin maddelerinin emiliminin bozulmasına ve engellenmesine neden olur. Diğer adı ile "Spru" veya "Gluten enteropatisi" olarak da bilinir. Çölyak hastalığı tamamen genetik bir hastalıktır. Bazı bireylerde yıllarca hiç belirti vermeden çok hafif şekilde seyredebilir. Çölyak hastalığına sahip bir birey, hastalığını uzun süre fark etmeden yaşamına devam edebilir. Hastalık, kendine has tipik belirtilerle başlayabileceği gibi, çok hafif ve sıradan belirtilerle de kendini gösterebilir. Bu tür hafif belirtilerde hasta, hastalığının farkına varmayabilir. Çölyak hastalığı, genetik bir hastalık olarak bu duruma yatkın kişilerde gluten denilen arpa, buğday ve çavdarda bulunan proteinlerin alınması ile oluşan, yani vücudun kendi kendine yaptığı bir iltihabi hastalıktır.

Glutenli besinler tüketildiğinde, kişilerde ince bağırsakta iltihap oluşmaya başlar. Bu durumda insan vücudu, otomatik olarak kendisini yabancı maddelere karşı korumaya alır. Genetik olan bu hastalıkta, besin yolu ile alınan glutenler yani yabancı maddeler vücudun mekanizması tarafından bir tehdit olarak görülür ve vücut kendisini korumaya alır. Vücut bu antijene karşı hemen antikor oluşturarak bir savunma mekanizması başlatır. Vücutta oluşan antikorlar, iltihabi sistemi devreye sokarak ince bağırsak yüzeyinde hasar meydana getirir. Villus denilen yapıların hasar görmesi, besinlerin emilimini gerçekleştirememesi sonucunda atrofiye neden olur. Vücudumuz için gerekli vitaminler ve minerallerin emilimi bozulur ve çölyak hastalığı meydana gelir.

İleri yaşlarda hastalığın belirtileri daha geniş bir yelpazeye yayılır. Hastalıkta sıklıkla görülen bulgular arasında çocuklarda gecikmeli büyüme ya da ergenlik, halsizlik, üst abdominal şişkinlik, kilo kaybı ve dışkıyı tutamama yer alır. Çölyak hastalığında genellikle tahıl ürünleri ve buğday unu içeren ürünlere karşı korunma deneyimi olanlar oldukça nadirdir. Hastalığın semptomları genellikle hafif olup, kişilerde yıllardır mevcut bir konumda olabilir. Hastalığı taşıyan kişilerin dışkısında steatore ender bir şekilde görülür. Yaşanan emilim bozukluğunun en yaygın biyokimyasal belirtisi anemidir. Bu durum, hastada folik asit, demir eksikliği veya ikisinin birden eksikliği ile kaynaklanabilir. Çölyak hastalarında B12 vitamini eksikliği daha az görülür. Kalsiyum emilim bozukluğu da meydana gelebilir. Ayrıca kemik erimesi de gelişebilir. Bunun dışında ağız içerisindeki mukozada ülser ve çeşitli ortak semptomlar görülebilir. Nörolojik semptomlar olan hafıza bozukluğu, ataksi, tekrarlanan düşükler veya kısırlık şeklinde kendini gösterebilir. Bu hastalık, teşhis ve tanısı konulmazsa, sindirim hastalığı olması nedeniyle magnezyum, demir, kalsiyum, protein, vitamin alımında ve karbonhidrat ile yağların emiliminde yetersizlikler ortaya çıkar. Bu bozuklukların hepsinin sonucunda A vitamini emilimi olmadığında gece körlüğü, demir eksikliği anemisi, B12 vitamini emilim sorunlarında morarmalar, kanamalar ve nöropatik his kusurları meydana gelir. Çölyak hastalığının insan sağlığı açısından büyük bir önem taşımasının en önemli sebebi birçok farklı hastalığa yol açabilmesidir. Bu yüzden teşhisin çölyak belirtileri ile kesinlikle doğru bir şekilde yapılması şarttır.

Sağlıklı kalın.